Tâm lý học giao tiếp

LỜI NÓI ĐẦU

Tâm lý học không chỉ là khoa học nghiên cứu để giải mã những
hiện tượng tinh thần trong đời sống của con người trên bình diện lý
thuyết mà còn trở thành một khoa học mang tính ứng dụng cao. Việc
tìm hiểu tâm lý của con người, giải mã những hành vi, thái độ - cảm xúc
đem đến những cơ sở hết sức quan trọng nhằm giúp cho sự tương tác
giữa người và người diễn ra một cách hiệu quả.

Vấn đề giao tiếp là một trong những vấn đề căn bản trong đời sống
của con người. Không có giao tiếp, con người sẽ không thể tồn tại.
Không có giao tiếp, xã hội như ngừng trệ - không có sự phát triển và
những gì thuộc về văn minh của con người có thể cũng không tồn tại.
Giả định không có giao tiếp là một giả định có thể không bao giờ trở
thành sự thật nếu con người còn tồn tại. Đơn giản rằng con người còn
tồn tại là còn giao tiếp.

Tâm lý học không chỉ chạm đến những vấn đề chung trong đời sống
con người mà rất quan tâm đến những biểu hiện đời thường của cuộc
sống, những hoạt động của con người trong đó có vấn đề giao tiếp. Với
thế mạnh của mình, Tâm lý học nhìn giao tiếp như một hoạt động của
đời sống tâm lý, như một nhu cầu mang tính người, như một hành vi
văn hoá, một hành vi giáo dục và như một nghệ thuật sống. Trên cơ sở
đó, Tâm lý học giao tiếp ra đời và trở thành một khoa học mang tính
ứng dụng đặc biệt.

Những nguyên tắc hay phương châm sống dưới góc nhìn giao tiếp
được Tâm lý học giao tiếp khai thác một cách triệt để trên bình diện
Tâm lý học. Không chỉ nhìn về hành vi và cảm xúc của con người để
giải mã, Tâm lý học giao tiếp còn tiếp cận tất cả những vấn đề đã nêu
dưới bản sắc tâm lý. Nhìn giao tiếp như một hoạt động có cấu trúc đặc
biệt, “lẩy” những cái lõi của giao tiếp trên bình diện tương tác giữa
người và người để đưa ra những nhìn nhận rất tâm lý và rất nhân văn.
Có thể nhận định rằng Tâm lý học giao tiếp dù là một chuyên ngành
không quá mới nhưng tính lý thú và sự hấp dẫn của nó thì đầy ắp. Những
nguyên tắc giao tiếp hay những thủ thuật giao tiếp luôn được bổ sung và
hoàn thiện theo yêu cầu thực tiễn. Những kỹ năng giao tiếp cũng luôn
được nâng lên theo thời gian khi con người cũng dần phát triển và xã
hội cũng không ngừng tiến lên. Không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu
các quy luật chung hay các vấn đề giao tiếp trên bình diện khái quát,
Tâm lý học giao tiếp còn xem tiến trình giao tiếp như một chuỗi giao
dịch tâm lý, như một sự tương tác đa văn hoá... Đó cũng là những yêu
cầu rộng mở của việc nghiên cứu Tâm lý học giao tiếp ngày hôm nay...
Trong tình hình chung, một tài liệu chuyên biệt về Tâm lý học giao
tiếp mang tính hệ thống nhưng cụ thể thật sự là một thách thức. Tuy
nhiên, nhóm biên soạn tài liệu đã rất nỗ lực để chi tiết hóa những kiến
thức cơ bản nhất về Tâm lý học giao tiếp trên bình diện Tâm lý học
trong tài liệu này. Hy vọng sẽ có thể đáp ứng phần nào những mong
mỏi của người đọc. Chắc chắn những thiếu sót trong tài liệu là không
thể tránh khỏi. Mong nhận được sự thông cảm và sự góp ý chân tình.

Chủ biên

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ GIAO TIẾP

1. Sơ lược việc nghiên cứu về giao tiếp.............................................................. 7

2. Lý luận về giao tiếp.......................................................................................... 11

3. Đối tượng và nhiệm vụ nghiên cứu của Tâm lý học giao tiếp.................... 26

4. Phương pháp nghiên cứu Tâm lý học giao tiếp............................................ 27

CHƯƠNG 2. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIAO TIẾP
DƯỚI GÓC ĐỘ TÂM LÝ HỌC

1. Những đặc điểm cơ bản của giao tiếp............................................................ 39

2. Các hoạt động tâm lý trong giao tiếp............................................................. 43

3. Các yếu tố tác động đến quá trình giao tiếp................................................. 46

4. Giao tiếp ngôn ngữ và giao tiếp phi ngôn ngữ............................................. .61

4.1. Giao tiếp ngôn ngữ........................................................................................ 62

4.2. Giao tiếp phi ngôn ngữ................................................................................. 65

CHƯƠNG 3. NGUYÊN TẮC GIAO TIẾP

1. Khái niệm về nguyên tắc giao tiếp................................................................. 74

2. Những nguyên tắc cơ bản khi truyền đạt thông tin...................................... 75

3. Một số nguyên tắc cơ bản trong giao tiếp xã hội......................................... 77

4. Những nguyên tắc giao tiếp cơ bản trong kinh doanh................................. 82

5. Những nguyên tắc cơ bản trong giao tiếp sư phạm...................................... 86

6. Những nguyên tắc giao tiếp trong gia đình, quan hệ vợ chồng, quan hệ bạn bè, người thân       90

CHƯƠNG 4. PHÂN TÍCH GIAO DỊCH TÂM LÝ TRONGGIAO TIẾP

1. Các trạng thái của cái tôi trong giao tiếp....................................................... 97

2. Sự tương tác tâm lý (cho và nhận) trong giao tiếp...................................... 102

CHƯƠNG 5. PHONG CÁCH GIAO TIẾP

1. Khái niệm phong cách giao tiếp.................................................................... 112

2. Các loại phong cách giao tiếp ....................................................................... 116

3. Văn hoá và một vài đặc điểm trong phong cách giao tiếp của người Việt 118

CHƯƠNG 6. MỘT SỐ KỸ NĂNG GIAO TIẾP CƠ BẢN

1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về kỹ năng giao tiếp.................................... 130

2. Một số kỹ năng giao tiếp cơ bản.................................................................... 149

2.1. Kỹ năng làm quen......................................................................................... 149

2.2. Kỹ năng lắng nghe........................................................................................ 156

2.3. Kỹ năng đặt câu hỏi..................................................................................... 162

2.4. Kỹ năng giao tiếp qua điện thoại............................................................... 168

2.5. Kỹ năng giao tiếp bằng thư tí...................................................................... 175

2.6. Kỹ năng kiềm chế cảm xúc......................................................................... 184

2.7. Kỹ năng thuyết phục.................................................................................... 188

2.8. Kỹ năng giải quyết xung đột....................................................................... 196

2.9. Kỹ năng thiết lập quan hệ xã hội............................................................... 205

2.10. Kỹ năng thuyết trình.................................................................................. 210

CHƯƠNG 7. GIAO TIẾP TRONG MÔI TRƯỜNG ĐA VĂN HÓA

1. Các khác biệt văn hoá trong giao tiếp.......................................................... 226

2. Phong tục tập quán và văn hoá giao tiếp của một số nước Châu Á.......... 234

3. Phong tục tập quán và văn hoá giao tiếp của một nướcÂu - Mỹ và một số nước khác     246

4. Giao tiếp với sự khác biệt văn hoá................................................................ 250

CHƯƠNG 8. KỸ NĂNG GIAO TIẾP TRONG HÀNH TRÌNH
TÌM VIỆC

1. Kỹ năng chuẩn bị hồ sơ tìm việc................................................................... 260

2. Kỹ năng trả lời phỏng vấn tìm việc............................................................... 268

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 278

Giá sản phẩm niêm yết của Sách tư duy - Kỹ năng sống Tâm lý học giao tiếp trên các sàn TMĐT đã bao gồm thuế theo luật hiện hành. Tuy nhiên tuỳ vào từng loại sản phẩm hoặc phương thức, địa chỉ giao hàng mà có thể phát sinh thêm chi phí khác như phí vận chuyển, phụ phí hàng cồng kềnh, ...

Mức giá và các nhà cung cấp được liệt kê tại đây chỉ dùng để bạn tham khảo. Khi quyết định mua hàng bạn cần xem xét thêm về đánh giá của khách hàng tại shop đó. Sau cùng bạn chọn mua sản phẩm từ nhà cung cấp mà bạn cho là uy tín nhất với mức giá hợp lý nhất. Chúng tôi không trực tiếp bán hàng cũng như vận chuyển và không chịu bất kỳ trách nhiệm nào về quyết định mua hàng của bạn.